X, Y, Z kuşak tanımlamaları son zamanlarda sıklıkla karşımıza çıkmakta. Hatta çoğu yerde “Gençler” yerine “Z Kuşağı” ifadesi de daha çok kullanılmaya başlandı. Peki nedir bu kuşaklar? Alfa kuşağının diğer kuşaklardan farkı ne olacak?

İlk önce kuşak tanımının nereden geldiğine bir bakalım. Zaman içinde sosyal, ekonomik, teknolojik değişimler insanların yaşamlarını da değiştirmektedir. Günlük rutinlerden temel ihtiyaçlara, beklentilerden davranışlara pek çok şey de değişiyor. Buna bağlı olarak da farklı zaman dilimlerinde yaşayan insanların farklı özelliklere sahip olduğu söylenebilir. Başka bir deyişle, belli zaman aralıklarında yaşayan insanlar da genel olarak benzer özelliklerle tanımlanabiliyorlar ve bir kuşağı oluşturuyorlar. X, Y, Z gibi kuşaklar da aynı dönemde doğmuş kişilerin özelliklerini tanımlamak için kullanılmaktadır.

 

1925’den 2025’e 6 Kuşak

Şu anda yaşadığımız dünyayı değiştiren ve değiştirecek olan 6 kuşak bir arada yaşamakta. Sessiz Kuşak/Gelenekçiler (1925-1945), Baby Boomers (1946-1964), X Kuşağı (1965-1979), Y Kuşağı (1980-1995), Z Kuşağı (1996-2009) doğum yıllarına göre sıralanabilir. 2010 yılından sonra doğan yeni nesle ise Alfa Kuşağı (2010-2025) adı verilmiş durumda.

Kuşakların tanımlanmasında belli zaman aralıkları verilmekte. Bununla birlikte, aynı tarihte doğmuş fakat farklı sosyal, ekonomik ve teknolojik imkanlara sahip kişiler, aynı kuşakta yer almayabilir. Ancak yanlış bir şekilde sosyal medyada ve pek çok yerde, bir kuşağa dahil olmak için sadece belli bir tarih aralığında doğmuş olmak yeterli gibi gösterilmekte. Burada önemli olan, genel olarak benzer özelliklere sahip olmak. Hayallerimizi, beklentilerimizi, ihtiyaçlarımızı, davranışlarımızı ve diğer pek çok özelliğimizi içinde bulunduğumuz toplum şekillendirmektedir. Kuşakların belirgin genel özellikleri olmakla birlikte, bireysel özellikler de göz ardı edilmemelidir.

Hayatımızda gittikçe daha fazla yer kaplayan bilişim teknolojilerinin, özellikle Y kuşağının ve sonrasının şekillenmesinde önemli rol oynadığı görülmektedir. Türkiye’de internetin genel kullanıma açıldığı 1996 yılında Y kuşağı 16 yaşındaydı. 1996 yılı aynı zamanda Z kuşağının da doğum yılı. Kişisel bilgisayarların ve internetin yaygınlaşması, hayatımızın bir parçası olması için de belli bir süre geçmesi gerekti. Türkiye için, gerçek anlamda dijital teknolojinin içinde doğan ilk nesil Alfa Kuşağı’dır, diyebiliriz.

 

Alfa Kuşağı

Küresel kuşak olarak da adlandırılan bu kuşakta doğanlar, daha önceki nesillere göre teknolojinin ve internetin her alanda kullanıldığı ve benimsendiği bir ortamda dünyaya geldiler. Kendilerinden önceki nesillerin lüks veya ulaşılması zor olarak gördükleri pek çok imkanı temel ihtiyaç olarak görmekteler. Çünkü onlar için akıllı telefon ve tabletler hayatlarının olağan bir parçası. Bu konuda da ebeveynleri olan Y kuşağının ve abi/ablaları olan Z kuşağının desteğini almaktalar.

Alfa Kuşağının gözlemlenen ve ileride olması tahmin edilen özelliklerine bir bakalım:

• İleri düzey teknoloji kullanım becerilerine sahiptirler. Teknoloji okur-yazarlığı açısından kendilerinden önceki nesillere göre daha bilinçlidirler.
• Yenilik ve değişimlere karşı olumlu yaklaşırlar. Yeni durumlara hızlıca uyum sağlayabilirler.
• Dil ve fiziksel mesafe gibi iletişim bariyerlerinin kendilerini sınırlamasına izin vermezler, küresel çapta sosyal çevrelerini oluşturabilirler.
• Farklı kültürlerden, çevrelerden ve yaşlardan yeni insanlarla tanışmayı ve onlarla bilgi alışverişinde bulunmayı severler. Bu şekilde de arkadaşları fiziksel olarak erişebilecekleri kişiler ile sınırlı kalmaz.
• Tek başlarına hareket etmeyi, bağımsız olmayı severler.
• Bireysel olmalarının yanında, belli bir amaç için hızlıca bir araya gelip fiziksel/sanal eyleme geçebilirler.
• Çevrelerinde meydana gelen pek çok olaya karşı duyarlıdır. Farkındalıkları yüksektir.
• Eleştirel düşünme becerileri gelişmiştir.
• Kendi kendilerine öğrenme becerileri yüksektir. Öğrenme sürecini kendileri yönetmek isterler. Kendilerine sunulan bilgiyi değil, kendi keşfedecekleri bilgileri değerli bulurlar.
• Zorluklarla karşılaştıklarında yardım istemekten çekinmezler. Başarısızlıkla karşılaştıklarında ise bunu öğrenmenin bir parçası olarak kabul edip tekrar denerler.

 

 

Kaynakça

Akran, S. K. (2018). Ters-Yüz Sınıflarda Alfa Kuşağı. Editörler Şahin, H., Temizer, A. ve Premović, M. Eğitim Bilimlerinde Akademik Çalışmalar. Çetine, Karadağ. ss: 139-158.

Aypay, A. ve Özdemir, M. (2021). Güncel Eğilimlerden Hareketle Gelecek Eğitim Politikalarına Yönelik Çıkarımlar. İnsan ve İnsan. 8, 27, 27-49.

Çetinkaya, K. B. (2020). X, Y, Z Kuşağı… Peki ya Ötesi? Tübitak Bilim Genç. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/x-y-z-kusagi-peki-ya-otesi, 31.05.21

Mücevher, M. H. ve Erdem, R. (2018). X Kuşağı Akademisyenler ile Y Kuşağı Öğrencilerin Birbirlerine Karşı Algıları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 9, 22, 60-74.

Saka, E. (2017). Türkiye’de İnternet. Editör Alemdar, K. Türkiye’de Kitle İletişimi Dün-Bugün-Yarın. Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları. ss: 957–982.